Kontynuujemy cykl poświęcony Liturgii Godzin, codziennej modlitwie Ludu Bożego.
W poprzednim odcinku omówiliśmy Godzinę Czytań. Dziś pora na omówienie tzw. Godzin mniejszych, czyli Tercji, Seksty i Nony. Są one krótkie, każdą z nich można odmówić w kilka minut. Celowo są krótkie, gdyż odmawia się je najczęściej przerywając pracę. Chodzi o to, aby człowiek oderwał się na chwilę od codziennych obowiązków i skierował swoje serce ku Bogu.
W starożytnym sposobie liczenia czasu dobę dzielono na dwie części: noc i dzień, każda po dwanaście godzin. Noc, trwająca mniej więcej od 18.00 do 6.00 rano, składała się z czterech części, tzw. straży nocnych, każda po trzy godziny.
Tercja, Seksta i Nona to tzw. Modlitwy w ciągu dnia – odpowiednio: przedpołudniowa, południowa i popołudniowa. W dzień, nasza godzina dziewiąta rano dla starożytnych była trzecią godziną dnia – stąd Tercja (od łacińskiego tertia, czyli trzecia). Nasza dwunasta w południe dla nich była szóstą godziną dnia – stąd Seksta (od łacińskiego sexta, czyli szósta). Nasza godzina piętnasta dla starożytnych była dziewiątą – stąd Nona (od łacińskiego nona, czyli dziewiąta). Stąd wynika, że modlitwy te powinno się odmówić mniej więcej o godz. 9.00, 12.00 i 15.00.
Tak jak w przypadku Jutrzni i Nieszporów, które przypominają Zmartwychwstanie i śmierć Chrystusa, tak również Tercja, Seksta i Nona odwołują się do wydarzeń nowotestamentalnych. W przypadku Tercji, w modlitwie kończącej tę Godzinę kanoniczną, mamy przypomnienie tajemnicy Zesłania Ducha Świętego. Według przekazu Dziejów Apostolskich miało ono nastąpić właśnie około tej godziny. Można więc powiedzieć, że Tercja jest przede wszystkim modlitwą do Ducha Świętego i o Ducha Świętego. Np. w jednym z hymnów tej Godziny modlimy się: „O tajemniczy Płomieniu, Źródło miłości i prawdy, Pocieszycielu strapionych, przyjdź do nas, Duchu Najświętszy! Ożywcza roso w znużeniu, Ogniu wśród chłodu zwątpienia i jasne światło nadziei, przyjdź do nas, Duchu Najświętszy!”
Z kolei Seksta, w zależności od dnia, wspomina różne wydarzenia opisane w Ewangelii, bądź w Dziejach Apostolskich. Np. przypomina pobyt św. Piotra w Jafie, który modlił się tam na tarasie domu i miał widzenie, gdzie Bóg dał mu do zrozumienia, że pragnie rozszerzyć misję ewangelizacyjną również na pogan (por. Dz 10). W tym kontekście modlitwa ta przypomina nam o powszechności zbawienia. Lub też Seksta przypomina nam Drogę Krzyżową Jezusa, Jego ukrzyżowanie – te wydarzenia miały miejsce właśnie około południa. Dlatego też w jednym z hymnów tej Godziny modlimy się: „Szósta nadeszła godzina i do modlitwy przyzywa, chwałę więc Bogu należną oddajmy duchem radosnym. O tej godzinie Baranek odkupił grzechy ludzkości, mocą ofiary krzyżowej straconą cześć nam przywrócił. Jego to jasność na krzyżu zaćmiła blaski południa, przeto swe serca otwórzmy na dar tak wielkiej światłości.”
Natomiast Nona, w zależności od dnia, przypomina nam albo śmierć Chrystusa na krzyżu, która miała miejsce około godziny piętnastej, albo św. Piotra i św. Jana, którzy o tej godzinie szli do Świątyni, żeby się modlić (por. Dz 3).
Struktura każdej z tych Godzin jest taka sama. Rozpoczyna ją werset: Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu…wraz z Chwała Ojcu…Potem następuje hymn odpowiadający danej Godzinie, a po nim psalmodia, krótkie czytanie z wersetem oraz modlitwa na zakończenie. Charakterystycznym dla Godzin mniejszych jest najdłuższy w Piśmie Świętym psalm 119 (oczywiście dzielony na mniejsze części), w którym dzieje się bardzo wiele i gdzie psalmista prosi Boga o różne rzeczy. Np.: „Czyń dobrze swemu słudze, Panie, aby żył i przestrzegał słów Twoich. Otwórz moje oczy, abym podziwiał Twoje Prawo. Jestem tylko gościem na ziemi, przykazań swych nie kryj przede mną.”
„Na poszczególne Godziny przewidziano hymny i modlitwy zmienne, aby zgodnie z tradycją odpowiadały porze dnia i we właściwy sposób zapewniły jego uświęcenie. Dlatego odmawiając tylko jedną z tych Godzin, należy dobrać odpowiednio te jej części. Także krótkie czytania i modlitwy zmieniają się w zależności od dnia, okresu liturgicznego lub święta” – wyjaśnia Ogólne Wprowadzenie do Liturgii Godzin.
Ponieważ psalmy każdej z tych Godzin mniejszych na dany dzień są te same, w brewiarzu podana jest psalmodia dwojakiego rodzaju: bieżąca i uzupełniająca. Pierwszej używa się w wypadku odmawiania jednej tylko Godziny mniejszej. Odmawiając więcej niż jedną, w pierwszej należy wziąć psalmy bieżące, a w pozostałych psalmodię uzupełniającą, dzięki czemu odmawia się wtedy różne psalmy w poszczególnych Godzinach mniejszych.