„Co dalej z synodem?” - konferencja o. Adama Schulza SJ

Podczas Spotkania Plenarnego Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich 19 listopada 2022 r. o. Adam Schulz SJ, przewodniczący ORRK, wygłosił konferencję zatytułowaną: „Co dalej z synodem?” W poprzednim serwisie zamieściliśmy pierwszą część tego wystąpienia. Oto obszerne fragmenty części drugiej:

„4. Jak pogłębić synodalność w ruchach?

Po przeanalizowaniu zaangażowania członków ruchów w Synod, po lekturze podsumowania Synodu w Polsce oraz Roboczego dokumentu synodu kontynentalnego uważam, że powinniśmy się w ruchach skupić na następujących działaniach i postawach, abyśmy byli skutecznymi animatorami synodalności Kościoła w przyszłości:

- rozwijaniu postawy słuchania, towarzyszenia;

- wzrastaniu w rozeznawaniu indywidulanym oraz wspólnotowym dróg Bożych;

- pogłębianiu zrozumienia specyfiki powołania człowieka świeckiego i jego roli
w Kościele i świecie;

- ożywianiu struktur Kościoła, w których już występuje synodalność;

- rozwijaniu apostolstwa ludzi świeckich, ze szczególnym uwzględnieniem apostolstwa w świecie.

4.1. Rozwijać postawę słuchania, towarzyszenia

Wsłuchanie się w to, co mówi drugi człowiek nie tylko zewnętrznie, powierzchownie, ale słuchanie sercem oraz wsłuchanie się w to, co mówi Duch Święty w naszym sercu, czy poprzez słowa drugiego człowieka.

Ze słuchaniem mamy duże problemy. W słuchaniu drugiego człowieka kierujemy się uprzedzeniami, podziałami, schematami – zazwyczaj, kiedy zaczynamy słuchać drugiego, mamy odpowiedź, zanim on przedstawi sprawę. Słuchając osądzamy, potępiamy, robimy wszystko, aby być górą, być lepszym, a mój oponent – aby był gorszym. Nie liczą się fakty, rzeczywistość, głos Ducha Świętego, ale emocje, uprzedzenia i niechęć do wysłuchania drugiego człowieka do końca. Bez względu na to, czy się z jego poglądami zgadzamy, czy nie, trzeba abyśmy je poznali, bo może przez niego Duch Święty pragnie mi coś powiedzieć.

4.2. Wzrastać w rozeznawaniu indywidulanym oraz wspólnotowym, jak Duch Święty nas prowadzi

W drodze synodalnej konieczne jest ciągłe rozeznawanie opinii, punktów widzenia i refleksji. Nie można uczestniczyć w procesie synodalnym bez rozeznania. To rozeznanie sprawi, że synod będzie prawdziwym synodem, którego najważniejszą postacią jest Duch Święty, a nie parlament czy sondaż opinii, jaki mogą przeprowadzić media. Potrzeba rozwijać postawę i zdolność rozeznawania przede wszystkim indywidualnego, bo na bazie rozeznawania indywidualnego możemy rozeznawać wspólnie. Rozeznawać, czego Bóg od nas oczekuje, a nie tego, co my chcemy robić, czy co większość uważa za ważne.

Oprócz rozeznawania indywidualnego musimy pogłębić naszą zdolność rozeznawania wspólnotowego, w tym rozeznawania procesów dziejących się w Kościele, czy świecie, oceny struktur Kościoła itp., a więc rozeznawanie wspólne w wymiarze społecznym i eklezjalnym. Rozeznanie to wsłuchanie się nie tyle w głos mój, innych ludzi, ale w głos Ducha Świętego, który przekazuje nam inspiracje. (…).

4.3. Pogłębiać zrozumienie specyfiki powołania człowieka świeckiego i jego roli
w Kościele i świecie

W «Christifideles Laici» czytamy: «W swojej odpowiedzi na pytanie kim są wierni świeccy, Sobór odbiegł od poprzednich definicji, w większości negatywnych, i przyjmując zdecydowanie pozytywny punkt widzenia, stwierdził z całym przekonaniem, że są oni pełnoprawnymi członkami Kościoła objętymi jego tajemnicą i obdarzonymi specyficznym powołaniem, którego celem w sposób szczególny jest szukanie Królestwa Bożego zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej». (…).

4.4. Ożywiać struktury Kościoła, w których już występuje synodalność

Rady Duszpasterskie

Ważne jest, aby członkowie ruchów i stowarzyszeń katolickich brali aktywny udział w pracach Parafialnych Rad Duszpasterskich, Rad Ekonomicznych przy parafii, Rad Duszpasterskich w diecezji oraz w innych strukturach Kościoła, które mają naturę synodalną. Trzeba dążyć do tego, aby one działały aktywnie, a nie były tylko atrapą, pozorowaniem współpracy duchownych ze świeckimi. Pogłębiając jednocześnie postawę słuchania, wspólnego z duchownymi rozeznawania oraz współpracy.

Ruchy, grupy, wspólnoty przy parafii

Ważnym wyrazem synodalności jest działalność większości ruchów, różnych grup, wspólnot, gdzie uwzględnia się współpracę świeckich z duchownymi, rozeznawanie wspólne itp. Im więcej osób jest zaangażowanych w ruchy, tym bardziej doświadczają żywego Kościoła jako Ludu Bożego, jako Wspólnoty, a nie jedynie zimnej instytucji.

4.5. Rozwijać apostolstwo ludzi świeckich, ze szczególnym uwzględnieniem apostolstwa w świecie

Podsumowanie synodu w Polsce wskazało na fakt, że nie zajęto się w ogóle apostolstwem, misją świeckich w Kościele i w świecie. Podobnie w podsumowaniu światowym sprawa misji, apostolstwa jest ujęta bardzo skromnie, żeby nie powiedzieć symbolicznie, mimo że misja, apostolstwo jest jednym z trzech najważniejszych trzonów synodalności przedstawionej w obecnym Synodzie Biskupów: «Dla Kościoła synodalnego: komunia, uczestnictwo i misja». (…).

Zbyt często myślimy, że świeccy zaangażowani w Kościele to ci, którzy pracują na rzecz parafii lub diecezji. Doprowadziliśmy do wytworzenia pewnej elity laikatu: osób, które poświęcają się sprawom księżowskim. W ten sposób pozostawiliśmy na boku tych naszych braci, którzy każdego dnia wypalają swą nadzieję w walce, aby żyć wiarą».

Warunkiem autentyczności apostolstwa są trzy przymioty:

- profesjonalizm, aby każdy projekt i działanie były wykonane zgodnie z najwyższymi standardami i wiedzą w danej dziedzinie,

- etyczność, aby każde działanie było dostosowane do wymogów moralnych, ewangelicznych, a w szczególności do etyki zawodowej,

- zaangażowanie duchowe, czyli zjednoczenie z Bogiem w działaniu, w pracy.

Co jest głównym celem misji świeckich?

Świeccy są powołani do rozwoju Królestwa Bożego poprzez zaangażowanie się w świat.

Szukać Królestwa Bożego, odnajdywać jego obecność i działanie w moim sercu,
w mojej rodzinie, w pracy, w życiu społecznym, w Kościele – oto główny cel misji świeckich. (…).

5. Podjąć na nowo łaskę Soboru Watykańskiego II

Sprawa podjęcia synodalności wiąże się z przyjęciem Soboru, soborowej definicji Kościoła. (…)

Dlatego (…) zachęcam do:

- organizowania w ruchach oraz w parafiach spotkań o Kościele, które byłyby spotkaniami w duchu synodalnym. Treściwo mogłyby się skupić na podjęciu jednej
z czterech konstytucji Soboru Watykańskiego II – na pierwszym miejscu proponuję Konstytucję o Kościele «Lumen Gentium»;

- podjęciu niektórych treści z podsumowania dotychczasowych prac Synodalnych zawartych w «Dokumencie roboczym etapu kontynentalnego Synodu Biskupów» – po to, aby zobaczyć, czy my się w tym odnajdujemy z naszym doświadczeniem Kościoła. Spotkania tego typu mogłyby nam pomóc w:

- rozwoju postaw synodalnych;

- przygotowaniu do Jubileuszu roku 2025, gdzie papież sugeruje, aby w 2023 roku zająć się 4 konstytucjami Soboru Watykańskiego II – na pierwszym miejscu Konstytucją o Kościele;

- podjęciu tematyki roku duszpasterskiego w Kościele w Polsce: «Wierzę
w Kościół Chrystusowy».

Konstytucja Lumen Gentium

W istocie «Lumen gentium» stanowi podstawowy i najważniejszy spośród 16 dokumentów uchwalonych przez Sobór Watykański II, będąc punktem odniesienia nawet dla tych, które ogłoszono wcześniej.

Niektóre ważniejsze tematy na spotkania w oparciu o treść Konstytucji:

- Kościół Ludem Bożym i wspólnotą.

- Kościół w służbie Królestwa Bożego.

Ważnym stwierdzeniem Konstytucji było odejście od utożsamiania Kościoła pielgrzymującego na ziemi z Królestwem Bożym. Stanowi on natomiast jego zaczątek i ma za zadanie przybliżanie jego nadejścia. Stąd Kościół nie jest celem samym w sobie, nie służy sobie, ale służy Królestwu Bożemu.

- Stosunek Kościoła do innych odłamów chrześcijan i innych religii.

- Władza w Kościele. Biskupi jako następcy Apostołów są w pełnym tego słowa znaczeniu pasterzami Kościoła. Biskupi tworzą kolegium apostolskie, które razem
z Biskupem Rzymu jest podmiotem «najwyższej i pełnej władzy w Kościele».

- Świeccy jako pełnoprawni członkowie ludu Bożego mający swoje powołanie. Pierwsza pozytywna definicja powołania świeckich: «Natomiast zadaniem ludzi świeckich, z tytułu właściwego im powołania, jest szukanie królestwa Bożego przez zajmowanie się sprawami świeckimi i kierowanie nimi po myśli Bożej» (KK 31).

- Powszechne powołanie do świętości.

- Prawdziwa pobożność maryjna polega bardziej na naśladowaniu cnót Maryi.

- Kościół dla świata. Dopełnieniem nauczania Kościoła o sobie samym stała się wspomniana Konstytucja Duszpasterska «Gaudium et spes», mówiąca o Kościele w świecie współczesnym.”